Verkeersmanagement
Registreer
Advertisement


Het stadsgewest Haaglanden heeft voor het monitoren, verwerken en distribueren van verkeers- en reisinformatie een innovatieve aanpak gekozen. Met een startsubsidie is het consortium TripleVia in staat gesteld de volledige informatieketen te bedienen. Haaglanden en TripleVia verwachten dat verkeersinformatie voor actueel gebruik en voor beleidsdoeleinden genoeg geld op kan brengen om het volledig aan de markt over te laten. Omdat de risico's en opstartkosten echter groot zijn, was een startsubsidie noodzakelijk om het project te realiseren. Het project verloopt tot nu toe succesvol en er is goede hoop dat dit ook op langere termijn zo blijft. Dan moet er echter wel voldoende (betaalde) interesse zijn voor de geleverde verkeersinformatie.

Inleiding[]

HaaglandenMobiel

Het stadsgewest Haaglanden is een bestuurlijk samenwerkingsorgaan van de gemeenten in de regio Haaglanden (omgeving Den Haag). Door bestuurders uit alle gemeenten samen te brengen kan regionaal coherent beleid worden geformuleerd. Binnen dit stadsgewest is de behoefte ontstaan aan een centrale inwinning van alle verkeersgegevens. Door één externe partij verantwoordelijk te maken voor het inwinnen, bewerken en verspreiden van verkeersinformatie, krijgt Haaglanden de informatie die zij wil, zonder zich zorgen te hoeven maken over de benodigde systemen. Hierbij gaat het voornamelijk om online verkeersinformatie, die onder meer via www.haaglandenmobiel.nl wordt verspreid.

In de opzet van het project worden marktpartijen uitgedaagd om met innovatieve methoden en oplossingen voor verkeersmonitoring te komen. De constructie die uiteindelijk is gekozen, is om met behulp van een startsubsidie in twee jaar tijd een dienst op te zetten die daarna zichzelf moet bedruipen.

De stadsregio kreeg voor dit initiatief steun van zowel provincie als Rijk om het project op te zetten en te financieren.

Doel van Haaglanden Mobiel[]

Het doel van Haaglanden Mobiel is tweeledig:

  • Pilotfunctie; testen of het inwinnen en bewerken van verkeersdata een financieel haalbare dienst is die overgelaten kan worden aan de markt. De financiele haalbaarheid gaat uit van een startsubsidie om het systeem op te kunnen zetten en risico's te dekken.
  • Reisinformatie voor alle gebruikers zonder inmenging van de overheid.

Informatiebehoefte[]

De insteek van dit project is dat de informatiebehoefte voort moet komen uit partijen die bereid zijn te betalen voor de informatie waar zij behoefte aan hebben. Van de toepassingen die in dit handboek worden genoemd, komt dit neer op verkeersmonitoring voor actuele verkeersinformatie en beleid. De verwachting is dat deze twee toepassingen de meeste mogelijkheden bieden voor financieel levensvatbare dienstverlening.

Aanbesteding[]

Om voor de beschikbare subsidie een zo goed en betrouwbaar mogelijk product te kunnen krijgen, is een openbare aanbesteding gestart. Het project is met een open probleemstelling op de markt gezet om zo veel mogelijk ruimte te laten aan de aanbieder. Hierbij is getracht de vraagstelling niet te onduidelijk te maken. Het vinden van de balans tussen vrijheid voor de aanbieder en duidelijkheid wat je als overheid verwacht, was erg belangrijk en heeft veel tijd gekost. Dit speelde zo sterk, omdat verschillende overheden bij dit project betrokken zijn.

De markt heeft positief gereageerd op deze opzet van een open vraag met subsidie. De doorlooptijd van bijna een jaar is wel als lang ervaren, vooral door een voortdurend wijzigende planning. Het blijkt lastig een innovatief en creatief proces, zoals deze aanbesteding, goed te plannen.

Uiteindelijk schreven negen consortia zich in, waarvan zeven een bieding hebben gedaan. Dit geeft aan dat de markt deze opdracht wel zag zitten. Om tot een objectieve beoordeling van de verschillende aanbiedingen te komen, zijn strakke eisen gesteld aan de in te leveren documenten. Hierdoor was van elke aanbieding evenveel bekend en konden de beoordelaars niet worden beïnvloed door de vorm van het werk, maar alleen door de inhoud. Op basis van deze beoordeling is met drie partijen verder gesproken. Uiteindelijk werd TripleVia het winnende consortium. Dit is een samenwerkingsverband van Vialis, de Verkeers Informatie Dienst en het Duitse PTV. Binnen het consortium zijn de rollen als volgt verdeeld: Vialis zorgt voor de inwinning en de bewerking van de gegevens, PTV levert deels de techniek voor het bewerken en het distribueren. De verantwoordelijkheid voor de distributie ligt bij de Verkeers Informatie Dienst.

Inwinnen[]

De inwinning van alle verkeersgegevens is de verantwoordelijkheid van Vialis. Deels worden hier eigen systemen voor gebruikt, deels wordt ook gebruik gemaakt van systemen van anderen. De volgende monitoringsystemen worden gebruikt binnen het project Haaglanden Mobiel:

Zoals gezegd, zijn niet al deze systemen eigendom van Vialis. Om toch over alle gegevens te kunnen beschikken, heeft deze onderneming zelf afspraken moeten maken met de betrokken wegbeheerders. Voor de MoniCa-gegevens bijvoorbeeld, heeft TripleVia een akkoord met Rijkswaterstaat gesloten: TripleVia krijgt de lusgegevens van Rijkswaterstaat en geeft hier reistijdinformatie voor terug. Daarnaast heeft Vialis het voordeel dat ze in RegioLab Delft zit en daarmee toegang tot alle actuele verkeersgegevens van Delft heeft. In Zoetermeer heeft Vialis alle VRI's met bijbehorende monitoring geleverd, zodat het ook over deze data kan beschikken.

Verwerken[]

Alle ingewonnen informatie wordt verzameld in de zogenaamde Vialis Traffic Factory (VTF). Dit datawarehouse combineert alle verschillende binnenkomende informatie door middel van datafusie tot input voor een online verkeersmodel. Dit verkeersmodel levert vervolgens de reisinformatie die verspreid wordt via diverse kanalen.

Geleverde informatie[]

De informatie die het systeem levert, bestaat voor een belangrijk deel uit actuele reisinformatie. Deze wordt gepubliceerd via de eigen website. Deze reisinformatie bestaat uit filevorming met schatting van vertraging. Voorspellingen worden nog niet gedaan, behalve van de reistijden op de zogenoemde kleine ruit rond Den Haag.

Het monitoringsysteem van Haaglanden Mobiel wordt ook gebruikt bij monitoring voor beleidsdoeleinden. Haaglanden heeft een apart contract met TripleVia voor het leveren van de benodigde informatie. Hierbij gaat het om verkeerstellingen, reistijden en hun betrouwbaarheid. De informatie die hier uit komt, is van hogere kwaliteit dan die van vroegere sporadische tellingen. Hierbij moet wel worden aangetekend dat de kwaliteit van de informatie moeilijk te bepalen is, juist omdat andere methoden minder betrouwbaar zijn.

Kwaliteit van informatie[]

De kwaliteit van de geleverde informatie is moeilijk te controleren. Voor de betrouwbaarheid is uitgegaan van de NDW standaard. Maar omdat de ruwe data niet in handen van Haaglanden is, kan het stadsgewest dit niet controleren. De hoop is dat TripleVia de kwaliteit hoog houdt om klanten tevreden te houden.

De betrouwbaarheid van de reistijdvoorspellers op de kleine ruit is (volgens Vialis) erg hoog met een foutmarge van 10 à 15 procent.

Bij een komende evaluatie kan worden gekeken hoe de bevolking Haaglanden Mobiel ervaart, en welk effect dat heeft op het verkeer. Zoals aangegeven in de artikelen over kwaliteit is dit op het moment de beste manier om de kwaliteit van het uiteindelijke product - betrouwbare informatie voor de reiziger - te meten.

Organisatie[]

TripleVia heeft een subsidie gekregen om het systeem op te zetten. Na twee jaar (in de loop van 2007) stopt de subsidie en volgt een evaluatie. TripleVia bepaalt dan zelf of ze doorgaat en moet zelf zorgdragen voor de financiële haalbaarheid. De startsubsidie wordt betaald door Haaglanden, de provincie en het Rijk (uit het project Wegen Naar de Toekomst). Het lijkt zeer waarschijnlijk dat TripleVia na de twee gesubsidieerde jaren op eigen kracht doorgaat. Haaglanden Mobiel werkt als reclamebord voor Vialis. Daarnaast loopt er een contract dat Haaglanden Mobiel nog twee jaar verkeersinformatie voor beleid levert aan Haaglanden. In hoeverre de dienst dan winstgevend zal zijn, moet worden afgewacht.

Voor het bepalen welke informatie gebruikt kan worden voor beleidsinformatie, is verkeerskundige kennis zeer relevant. Met het huidige systeem kan veel worden gemeten, maar de kosten van het meten en bewerken tot echte informatie zijn meestal erg hoog in relatie tot de beleidsmaatregelen. Over het algemeen hebben overheden alleen recht op de geleverde ruwe data, maar niet op informatie bewerkt door TripleVia of gegevens gemeten door TripleVia. Het is belangrijk om enige kennis binnen de organisatie van Haaglanden te houden. Door het complete pakket aan monitoring uit te besteden, wordt bespaard op de inhuur van een grote groep experts. Om de aanbiedingen en het proces goed te kunnen waarderen, zijn een jurist en een verkeerskundige in de organisatie beide hard nodig.

Succesfactoren en Leerpunten[]

Als verklaring voor het succes van Haaglanden Mobiel, worden de volgende factoren genoemd:

  • Bestuurlijk lef van de verantwoordelijke bestuurder. De portefeuillehouder Verkeer en Vervoer heeft zich sterk gemaakt om dit project te doen slagen. Concreet heeft hij er voor gezorgd dat veel fondsen en partijen hebben meebetaald aan de subsidie.
  • Een stapsgewijze aanpak. Een goed eindresultaat is belangrijker dan het zo snel mogelijk af hebben. Bovendien is het een complex proces, waarin veel partijen betrokken moeten blijven.
  • Door verschillende fondsen aan te spreken, kon de subsidie gerealiseerd worden.
  • Veel geïnteresseerde marktpartijen. De angst dat de markt nog niet klaar was voor een project van deze omvang en complexiteit, bleek ongegrond. Marktpartijen vonden het een interessante opgave, waar ze zich met veel enthousiasme op hebben gestort.
  • Een goed samenwerkend team dat het hele project begeleidt. Vanuit de betrokken overheden is een team samengesteld met enkele externen erbij. Dit heeft geleid tot een goede en constructieve samenwerking.


Leerpunten van het project en de aanbesteding:

  • Er zitten veel goede ideeën in de offertes die het uiteindelijk niet halen. Maar daarmee mag niets worden gedaan.
  • Regionale reisinformatie is maar in beperkte mate interessant. Mensen reizen namelijk verder. Een nationale combinatie van al deze systemen à la NDW, biedt hiervoor een mogelijke oplossing.
  • Een aparte site voor Haaglanden Mobiel is niet van het grootste belang. De reisinformatie moet vooral bij zoveel mogelijk partijen terechtkomen, zodat iedere gebruiker er via zijn eigen ingang bij kan komen. Voor bestuurders is de site echter wel een heel concreet resultaat van het project.
  • TripleVia heeft door Haaglanden Mobiel een duidelijke voorsprong op de rest van de markt gekregen. Daar staat tegenover dat het grootste deel van de investering bij dit type project zit in de hardware en het op maat maken van het datawarehouse.

Bronnen[]

Interview Patrick van Norden en Arjan Veurink van Stadsgewest Haaglanden.

Evaluatie ICT in Bereikbaarheid,Stadsgewest Haaglanden, 2006.

Advertisement