Dit artikel is grotendeels gebaseerd op een interview met Peek Traffic.
MatriX is een geavanceerd systeem voor dynamisch verkeersmanagement, dat aan de hand van statische en actuele gegevens inzicht geeft in de verkeersafwikkeling in een stedelijk netwerk. Op basis van meetgegevens uit verschillende inwinsystemen, wordt met behulp van data-fusie en data-completion een totaal verkeersbeeld bepaald. De routekeuzes worden bepaald aan de hand van HB-matrices; voor kortetermijnvoorspellingen wordt gebruikt gemaakt van extrapolatie. De actuele en verwachte intensiteiten, dichtheden, snelheden en rijtijden die hiermee worden verkregen, kunnen worden gebruikt voor dynamisch verkeersmanagement en het verstrekken van actuele reisinformatie.
Inleiding[]
MatriX is een dynamisch verkeersmanagementsysteem dat helpt de infrastructuur in stedelijke netwerken zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Met behulp van statische en actuele gegevens wordt inzicht gegeven in de gebruikte routes en de verdeling over het netwerk. Hiermee kunnen rijtijden op routeniveau worden bepaald, zowel voor de huidige situatie als voor toekomstige situaties. Deze informatie kan worden gebruikt voor dynamisch verkeersmanagement (harde sturing) en voor het verspreiden van actuele verkeersinformatie (zachte sturing).
In Nederland wordt MatriX geëxploiteerd door Peek Traffic. Het product is ontwikkeld in samenwerking met de Italiaanse onderneming Mizar en het eveneens Italiaanse Centro Studi Sistemi di transporto(CSST).
De werking van MatriX[]
MatriX bestaat uit twee componenten, te weten MobiVue en MobiMax. MobiVue verschaft inzicht in de huidige, verwachte en historische toestand van het netwerk. Met MobiMax kunnen strategieën voor optimale netwerkbenutting worden berekend. In het kader van dit handboek wordt hoofdzakelijk de component MobiVue behandeld.
Inwinning[]
De basis van MatriX is een zeer gedetailleerd model van het stedelijke netwerk. In dit model is ook meegenomen hoe breed, bochtig en steil een weg is. Met dit detailniveau is het ook mogelijk kortetermijnvoorspellingen te doen over de verkeersafwikkeling.
MatriX kan verschillende brongegevens gebruiken. Zo wordt onder meer gebruik gemaakt van inductielussen, verkeersregelinstallaties en floating car data. Voor een toepassing in Stockholm is tevens een MTM-koppeling ontwikkeld. Bijzondere situaties kunnen ook in het model worden meegenomen. Wegwerkzaamheden en evenementen moeten handmatig worden ingevuld, terwijl incidenten automatisch kunnen worden gedetecteerd. Dit laatste kan onder meer met behulp van het netwerkregelsysteem Utopia (eveneens van Peek Traffic).
MatriX kan ook detectiedata van andere partijen verwerken. Het aanbrengen van een koppeling voor nieuwe inwinsystemen is echter maatwerk, aangezien daarvoor (nog) geen standaard is ontwikkeld.
Bewerking[]
Routekeuzes worden geschat aan de hand van HB-matrices. MatriX onderscheidt matrices voor verschillende dagtypen (dagen van de week, slecht of goed weer, wel of geen vakantie) en voor de verdeling over de dag. De matrices worden continu automatisch bijgesteld. Met behulp van een "path-flow-estimator" worden de matrices aangepast op basis van actuele metingen. Als MatriX ongeveer een jaar operationeel is, beschikt het over goede HB-matrices voor de verschillende dagtypen. Om dit zelflerende proces in gang te zetten, moet bij het opzetten van het MatriX-systeem wel een eerste (of enkele) HB-matrix c.q. -matrices worden ingevoerd.
Met behulp van de HB-matrices kan een goede voorspelling worden gedaan van het verkeersaanbod op de langere termijn. Met behulp van extrapolatie (Kalmanfilters) kunnen ook voorspellingen voor de zeer korte termijn (enkele minuten) worden gemaakt.
Soms zijn meerdere meetgegevens voor dezelfde wegvakken beschikbaar. Met behulp van datafusie kunnen deze gegevens worden samengevoegd. Indien echter geen gegevens beschikbaar zijn, kunnen die worden ingevuld met behulp van datacompletiontechnieken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het realtime verkeersmodel van MatriX. Dit model vult de gegevens aan op basis van beschikbare gegevens (zie figuur). Hiervoor is het wel noodzakelijk dat ongeveer eenderde van het netwerk gedekt is door meetwaarden. Indien dit niet het geval is, kan de gewenste betrouwbaarheid (afwijking 10-20 procent) van de rijtijden niet worden gehaald. In Enschede is de betrouwbaarheidheid geverifieerd door de informatie uit kentekenherkenningssystemen naast de gegevens van MatriX te leggen.
Uitvoer[]
Met MatriX wordt inzicht gegeven in het verkeersbeeld van het stedelijke netwerk. Dit beeld bestaat onder meer uit:
- actuele intensiteiten, dichtheden, snelheden en rijtijden;
- verwachte intensiteiten, dichtheden, snelheden en rijtijden voor zowel komend uur als verder in de toekomst);
- historische intensiteiten, dichtheden, snelheden en rijtijden;
- emissiegegevens.
Toepassingen[]
De actuele gegevens kunnen naar verkeersinformatiecentra worden gestuurd, van waaruit belanghebbenden kunnen worden geïnformeerd. Ook kunnen de gegevens worden gebruikt om de netwerkbenutting te verbeteren door - op basis van deze informatie verschillende - dynamische verkeersmanagementtoepassingen aan te sturen.
Referentieprojecten[]
Er is voor Peek nog geen kans geweest het product MatriX in Nederland permanent te operationaliseren. Wel zijn er twee proeven mee gedaan. Voor de gemeente Eindhoven is MatriX virtueel toegepast op de computer. In Enschede is het gebruikt om een voorspelling te maken van de reistijd van het P&R-terrein aan de rand van de stad naar het centrum. Deze wordt samen met de reistijd per bus op een dynamisch bord gepubliceerd.
In Turijn is MatriX wel op grote schaal operationeel in opdracht van 5T. Daar is ook een aparte organisatie opgezet om het systeem te beheren met de belanghebbenden: de stad Turijn, de industrie en de makers van MatriX. De stads-, de provinciale wegen en de snelwegen zijn ondergebracht in MatriX.
Bronnen[]
- Interview met de heer Turksma en de heer Van der Vliet van Peek Traffic op 14 maart 2007.